Argyfwng Celfyddydau Ieuenctid: Celfyddydau Cenedlaethol Ieuenctid Cymru yn Galw ar Lywodraeth Cymru i Weithredu Nawr

Fel eiriolwyr dros greadigrwydd ieuenctid yng Nghymru, mae Celfyddydau Cenedlaethol Ieuenctid Cymru heddiw yn seinio rhybudd am sefyllfa "gywilyddus" cyllid celfyddydau ieuenctid yn ein cenedl. Rydym ni’n galw ar Lywodraeth Cymru i fynd i'r afael â'r sefyllfa frys hon, gan sicrhau bod pob person ifanc yn gallu manteisio ar bŵer trawsnewidiol y celfyddydau.

Mae adroddiad diweddar y Senedd "Degawd o Doriadau" yn datgelu tirwedd o esgeulustod a thanariannu cronig, gan beryglu nid yn unig y celfyddydau, ond hefyd ein hunaniaeth ddiwylliannol a datblygiad cenedlaethau'r dyfodol.

Mae Cymru, a oedd unwaith yn ferw o fynegiant artistig, bellach yr isaf ond un yn Ewrop am fuddsoddiad yn y celfyddydau y person. Nid rhifau ar daenlen yn unig yw'r dirywiad hwn - mae'n naratif o gyfleoedd a gollwyd, llai o greadigrwydd a dyfodol lle nad oes gan ein plant fynediad at gyfleoedd celfyddydol a allai lunio eu bywydau. Fel yr amlygwyd gan Gyngor Celfyddydau Cymru yn ei Adroddiad Effaith Economaidd diweddar, bu gostyngiad gwirioneddol o 40% mewn cyllid refeniw ar gyfer diwylliant ers 2010. Gyda phob blwyddyn sy'n mynd heibio, rydym yn colli tir mewn maes y dylai Cymru fod yn ei arwain.

Cyferbynnwch hyn â'r dystiolaeth gymhellol o astudiaeth yr Adran Ddigidol, Diwylliant, Cyfryngau a Chwaraeon (DCMS) a gyhoeddwyd ychydig wythnosau yn ôl. Mae'r ymchwil hon yn tanlinellu'r hyn mae'r rhai ohonom yn y celfyddydau wedi ei wybod ers blynyddoedd - mae ymgysylltu â'r celfyddydau a diwylliant yn cael effaith ddofn ar iechyd a lles. Mae'r astudiaeth yn datgelu y gall cymryd rhan yn rheolaidd mewn gweithgareddau diwylliannol leihau'r angen am wasanaethau gofal iechyd, gwella iechyd meddwl a meithrin cydlyniant cymunedol. Yn fwy penodol, mae'n meintioli'r enillion cymdeithasol ar fuddsoddiad, sy'n dangos, am bob punt a fuddsoddir yn y celfyddydau a diwylliant, bod elw sylweddol mewn buddion economaidd, cymdeithasol ac iechyd. Dangosodd Adroddiad Effaith Cyngor Celfyddydau Cymru ei hun, bod economi Cymru yn elwa o £2.51 am bob £1 sy'n cael ei wario ar weithgareddau diwylliannol. Yn syml, y mwyaf rydyn ni'n ei wario ar y celfyddydau, y mwyaf rydyn ni'n ei arbed mewn mannau eraill.

Pwysleisiodd Evan Dawson, Prif Weithredwr Celfyddydau Cenedlaethol Ieuenctid Cymru: “Rydym ni’n galw ar Lywodraeth Cymru i ailystyried sut mae adnoddau’n cael eu dyrannu, gan roi pwyslais o'r newydd ar 'atal' fel buddsoddiad strategol. Mae angen cynllun hirdymor - un sy'n cydnabod y celfyddydau, yn enwedig celfyddydau ieuenctid, fel seilwaith hanfodol ar gyfer Cymru iach, fywiog a llewyrchus. Yn hanfodol, rhaid i hon fod yn strategaeth gynhwysfawr sy'n integreiddio cyllidebau ar gyfer Addysg, Diwylliant ac Iechyd. Nid moethusrwydd yw'r celfyddydau, ond anghenraid i ddatblygu meddyliau ifanc. Maen nhw’n darparu llwyfan ar gyfer mynegiant, dysgu a gwydnwch. Mae buddsoddiad yn y celfyddydau ieuenctid yn fuddsoddiad yn arweinwyr, meddylwyr ac arloeswyr y dyfodol yng Nghymru.”

Dadl Economaidd

Y tu hwnt i werth cynhenid y celfyddydau, mae achos economaidd clir. Mae'r sector celfyddydau yn cyfrannu'n uniongyrchol at GDP, yn cefnogi economïau lleol ac yn creu swyddi. Ar ben hynny, mae'r enillion cymdeithasol ar fuddsoddiad yn y celfyddydau, fel y gwelir gan yr astudiaeth DCMS, yn gwrthbwyso’r buddsoddiad cychwynnol yn sylweddol.

Iechyd a Lles

Mae manteision lles cyfranogiad yn y celfyddydau yn ddiamheuol. Ar adegau pan fo iechyd meddwl ymhlith pobl ifanc yn bryder cynyddol, gall y celfyddydau gynnig llwybrau therapiwtig, gan leihau baich cymdeithasol costau iechyd trwy atal ac ymyrraeth gynnar.

Cadwraeth Ddiwylliannol ac Arloesi

Mae Cymru mewn perygl o golli ei naratifau diwylliannol unigryw os nad ydym yn eu meithrin drwy'r celfyddydau. Nid yw rhaglenni celfyddydau ieuenctid yn ymwneud â gwarchod diwylliant yn unig, ond mae hefyd yn ymwneud â gwthio ffiniau a meithrin arloesedd.

Adeiladu Cymuned

Mae rhaglenni celfyddydol yn dod â chymunedau at ei gilydd, gan greu gofodau cynhwysol lle mae amrywiaeth yn cael ei ddathlu. Mae'r cydlyniant cymdeithasol hwn yn hanfodol, yn enwedig mewn oes lle gall rhaniadau fwrw gwreiddiau.

Evan Dawson Added: “Unwaith eto, rydym ni’n annog Llywodraeth Cymru i ail-werthuso dyraniad adnoddau, gan flaenoriaethu 'atal' fel buddsoddiad strategol ar gyfer y dyfodol.” Ni allwn fforddio bod y genhedlaeth sy'n gwylio o'r ymylon wrth i'n hetifeddiaeth ddiwylliannol a photensial ein hieuenctid gael eu mygu gan doriadau annoeth yn y gyllideb. Gadewch i ni hyrwyddo dadeni ym maes celfyddydau Cymru, nid yn unig er mwyn diwylliant ond er mwyn datblygiad cyfannol ein cymdeithas.   Mae ein plant yn haeddu Cymru lle mae eu mynegiadau creadigol nid yn unig yn cael eu clywed ond yn cael eu dathlu, lle mae eu cyfranogiad yn y celfyddydau yn cael ei ystyried yn rhan sylfaenol o'u twf a'n dyfodol ni ar y cyd.”